Bartelsuis weer in gebruik

Met Stoom Nr. 31 - September 1998

Ooit vormde de Bartelsluis de belangrijkste scheepvaartverbinding tussen de Zaan en de papierfabrieken van Van Gelder in Wormer. De sluiting van deze fabriek maakte tevens een einde aan de Bartelsluis. De gedempte sluiskolk vormt nu een fraaie bloementuin in dit karakteristieke Zaanse buurtje, waartoe aan de Zuidkant onder andere een braakliggende landtong tussen de Enge Wormerringdijk en de Zaan behoort. Die landtong speelt een belangrijke rol in de plannen van het Wormerse Bouwbedrijf Somass om het historische karakter van de buurt bij de Bartelsluis te versterken.

"De omgeving van de Bartelsluis leent er zich uitstekend toe om er een ?pakhuisreservaat? te stichten", aldus de heer C. Sombroek van het Bouwbedrijf Somass (gespecialiseerd in bouwkundige restauraties en nieuwbouw in de Oud-Zaanse stijl). "We hebben inmiddels een plan ontwikkeld om op die landtong het monumentale papierpakhuis 'De Baars' te plaatsen, dat ooit eigendom van de familie Honig was. Dit pakhuis maakt nu deel uit van het ADM Cocoa complex in Koog a/d Zaan (v/h Cacao de Zaan). Dat pakhuis moet daar op korte termijn verdwijnen. Zonder al te veel problemen kan het zo over de Zaan naar de door ons beoogde bestemming worden getransporteerd". landkaart met de bartelsluis

"Ook hebben we in ons plan de herbouw van een gesloopt pakhuis van de Erven de Jong in Wormer opgenomen. De gebinten van dat pakhuis liggen al jaren bij ons opgeslagen. Verder kan er een houtloods (die op de nominatie staat om gesloopt te worden) van de firma D. van Konijnenburg uit Wormerveer worden geplaatst, evenals een historisch arbeidershuisje dat nu nog op de Hemmes staat. In het plan hebben we ook een historisch scheepswerfje opgenomen. Inmiddels is ons gebleken dat er veel belangstelling bestaat voor de gebouwen om er onder andere ateliers en kantoren in onder te brengen".

In feite staat de ontwikkeling van deze landtong aan de Zuidkant van de Bartelsluis niet op zich zelf. Aan de noordkant van de Bartelsluis bevindt zich een loswal langs de Zaan (onder andere in gebruik bij de firma Conijn). Voor een stuk grond naast deze loswal, vroeg de Zaandamse horecaondernemer Han van Ammers enige tijd geleden vergunning aan om er een restaurant op de Zaanoever te bouwen. Dit plan werd in eerste instantie afgewezen door de Gemeente Wormerland (onder andere in verband met verwachte hinder voor de bewoners van de Bartelsluis-buurt). Besprekingen zijn echter nog steeds gaande om in aangepaste vorm dit plan toch van de grond te krijgen.

"De bouw van een restaurant op die plaats zal zeker een positieve invloed hebben op onze plannen", stelt de heer Sombroek. "Van Ammers heeft al laten weten dat hij denkt aan een oud-Zaans uiterlijk voor zijn beoogde restaurant. Het is uiteindelijk een van de mooiste punten van de Zaanstreek, met een prachtig uitzicht over het Zaandijker Wijd, precies tegenover het monumentale 'Adelaarcomplex'. Ik heb trouwens ook al zitten denken aan een zeilschool of een verhuurder van pleziervaartuigen op dat punt. De herbouw van de Bartelsluis zou daarbij een belangrijke rol kunnen spelen. Ik denk daarbij aan een constructie die vergelijkbaar is met die bij de onlangs weer geopende Zaandijkersluis".

De vernieuwde Bartelsluis kan ook de ontsluiting van het Zuidelijke deel van het Wormer- en Jisperveld bevorderen. Dit is nu alleen nog bereikbaar via een paar sloten vanuit de Poel en het Zwet die onderdeel uitmaken van het zeer waterrijke 2500 ha. grote Wormer- en Jisperveld. Het gebied is nu alleen nog over water toegankelijk vanaf de Zaan via de Poelsluis (tussen Wormer en Oostknollendam) en via de Jispersluis vanaf het Noordhollands Kanaal.

Voor bewoners van de nieuwbouwwijken van Wormer zullen de mogelijkheden voor de kleine pleziervaart (met kano's, roeiboten, of kleine motorjachtjes) door het weer in bedrijfstellen van de Bartelsluis sterk kunnen toenemen.

Het zou toe te juichen zijn, wanneer de Gemeente Wormerland zich hard maakt voor het van de grond krijgen van dit project.

Hieronder vindt u o.a. de plattegrond en een tekening (voor- en achteraanzicht) van het door G. Sombroek ontwikkelde plan voor de Bartelsluisbuurt.

  de bartelsluis buurt  
  Het rustieke buurtje ten zuiden van de bartelsluis, dat geschikt zou zijn voor een 'pakhuisreservaart'.
foto: Henk van 't Loo
 
  plattegrond ontwikkeld plan voor de bartelsluis  
  tekening met voor- en zijaanzicht  

Text: Albert Boes - September 1998
Beeldmateriaal: Archief Cees Kingma
Tenzij anders aangegeven.
Valid HTML 4.01 Transitional