MBTZ Logo

Boekbespreking - Van Engel en Vrede

Door F. Boom, B.A. Bol, en D Dekker

Met Stoom – Nummer 40 - December 2001

Besproken door: Jur Kingma

Fred Boom, een van de medewerkers aan 'Met Stoom', is samen met B.A.Bol en D.Dekker betrokken bij de uitgave 'Van Engel en Vrede' – In 110 jaar van Crok & Laan, Croklaan naar Loders Croklaan.

Een van de mede oprichters van M.B.T.Z., Ir E.B. van Gelder, heeft een interessante bijdrage geleverd over de geschiedenis van het bedrijf. Het boek is vooral bedoeld voor al die mensen die betrokken zijn geweest bij het wel en wee van dit bedrijf; de vele oud-medewerkers voorop.

De geschiedenis begon met de oliemolen de Engel waarvoor in 1632 een windbrief werd uitgegeven. In 1872 werd de oliemolen vervangen door een stoomfabriek. In 1891 werd Crok & Laan opgericht die behalve de stoomoliefabriek de Engel ook de windoliemolens 'de Bonte Hen' en 'de Zoeker' in bedrijf hadden. In de dertiger jaren van de twintigste eeuw kwam het bedrijf en moeilijkheden en het werd overgenomen door de heren Kaars Sijpesteijn in Krommenie die in West Knollendam al de stoomolieslagerij de Vrede in bedrijf hadden.
In 1970 werd de oliefabriek de Toekomst overgenomen. Vanaf 1970 werden in het diepste geheim gesprekken gevoerd met Unilever die in 1971 leidden tot de overname van het bedrijf . Het Zaanse bedrijf werd samengevoegd Loders & Nucoline Ltd. in Silvertwon bij Londen, de speciaal vettenfabriek van Unimills in Zwijndrecht en het Zwitserse bedrijf Sais in Horn aan de Bodensee. In 1981 werden de terreinen en opstallen Sheby-Kemi, het voormalige Jan Dekker terrein, aan het bedrijfscomplex toegevoegd en in 1991 de Adelaar.

Een groot aantal onderwerpen komt aan de orde zoals arbeidsverhoudingen, veiligheid & milieu, kwaliteitsbeleid, gepensioneerden, de geschiedenis van de merkartikelen (Crok Vitol), fabrieksbranden en de fabrieksbrandweer, en de personeelsvereniging.

Het boek bevat buitengewoon veel illustraties, waarvan een deel in kleur. Het zal voor de velen in Wormerveer die zijn betrokken bij de geschiedenis van de Engel, de Vrede en de Toekomst veel lees- en kijkplezier opleveren.

Het boek is niet in de handel verkrijgbaar wat is te betreuren omdat het een goed beeld geeft van het moderniseringsproces een van de belangrijkste Zaanse bedrijfstakken.