De Adelaar gered

Aan de Zaan gelegen met prachtig uitzicht op de pakhuizen aan de Veerdijk te Wormer, de fabriekswand van ‘Lassie’, staat één van de markantste gebouwen van de Zaanstreek, de voormalige zeepziederij ‘De Adelaar’. Na jaren van leegstand en verwaarlozing werd herbestemming gezocht en gevonden voor de meeste panden langs de Zaan, echter niet voor De Adelaar.Thans lijkt het erop dat na vele jaren en diverse tevergeefse pogingen, de restauratie van De Adelaar daadwerkelijk gestalte gaat krijgen. AanZet Bedrijfsfaciliteiten NV en Equites BV hebben de handen inéén geslagen om het behoud van één van de meest gezichtsbepalende gebouwen in de Zaanstreek te garanderen.

Dhr. Y. Unlu
Mw. D.H. Pielkenrood - van Mechelen

HISTORIE

Zeepziederij De Adelaar werd gebouwd in 1908, ter vervanging van een uit 1885 daterende voorganger die in 1906 door brand werd verwoest. Opdrachtgever tot de herbouw van de fabriek was de firma Jan Dekker, producent van onder meer glycerine, zachte en harde zeep. Het ontwerp in 1906 voor de herbouw is van de Amsterdamse architecten-constructeurs J.P.F. van Rossum en W.J. Vuijk, die tevens het theater Carré hebben ontworpen.

Nadat de Adelaar de functie van zeepfabriek verloor bleef het pand jarenlang in gebruik als pakhuis. In de late jaren tachtig kwam het leeg te staan. Sloopplannen leidden tot protest bij de bevolking en werden uiteindelijk verijdeld toen het Provinciaal Bestuur van Noord-Holland in 1988 besloot om de voormalige zeepfabriek aan te wijzen als provinciaal monument. Reden voor provinciale bescherming is de bijzondere cultuurhistorische betekenis van het gebouw als element uit de geschiedenis van handel en industrie in de Zaanstreek en de bijzondere architectuurhistorische betekenis vanwege hoofdvorm, gevelindeling, detaillering en materiaalgebruik. Begin 2004 is De Adelaar zelfs aangewezen als rijksmonument.

Voorts is het gebouw van belang vanwege de voor Noord-Holland vroege toepassing van een betonskelet omgeven door gevels van dragend baksteenmetselwerk. Niet in de laatste plaats heeft het gebouw situationele waarde door de markante situering aan de zuidwestelijke Zaanoever te Wormerveer.

HERBESTEMMING

In de afgelopen jaren zijn diverse pogingen ondernomen De Adelaar weer in gebruik te nemen. Een voorwaarde die de provincie hierbij steeds heeft gesteld is het behoud van het totale casco. Een plan waarbij alleen het aan de Zaan gelegen gedeelte behouden zou blijven en de rest van het pand door nieuwbouw zou worden vervangen werd van de hand gewezen als een oplossing waarbij aan de architectuurhistorische waarde te weinig recht werd gedaan. Andere plannen stuitten weer op gebrek aan de mogelijkheid tot financiering of waren niet verenigbaar met het bedrijfsbelang van de eigenaar.

In tegenstelling tot eerdere pogingen is thans een aanzet gegeven om de restauratie van De Adelaar te realiseren zonder de cultuurhistorische waarde uit het oog te verliezen en het gewenste bedrijfseconomisch noodzakelijke rendement te behalen. Thans wordt een structuur uitgewerkt waarbij De Adelaar in particulier eigendom ondergebracht wordt. Het voordeel is dat particuliere eigenaren van een rijksmonument de onderhoudskosten in Box 1 als aftrekpost in aanmerking mogen nemen. Dit in combinatie met een hypothecaire lening en subsidies van Gemeente Zaanstad en Provincie Noord-Holland, kan wellicht de restauratie zowel uit cultuurhistorisch als bedrijfseconomisch oogpunt leiden tot succes.

De uitwerking van de huidige plannen is inmiddels in volle gang. De verwachting is dat alle voorbereidende werkzaamheden in het vierde kwartaal van 2004 afgerond zullen zijn, zodat begin 2005 de restauratie daadwerkelijk kan aanvangen. Na een restauratieperiode van een jaar, zal naar verwachting De Adelaar vanaf 2006 gereed zijn voor verhuur. In de eerste ontwerpen wordt uitgegaan van het behoud van het hoofdgebouw. De enige concessie die gedaan zal worden aan het monument, is de sloop van de twee bouwlagen tellende aanbouw uit 1915 gezien de zeer slechte staat. Een lichtstraat en het ophogen van de bovenste verdieping zullen bouwkundig gezien de enige aanpassingen zijn. De eerste gedachte is De Adelaar met een verhuurbare vloeroppervlakte van circa 3.600 m2 als kantoorruimte te bestemmen waarbij gedacht wordt aan huurders uit de doelgroepen moderne industriële productiebedrijven, grafische en mediasector, creatieve diensten zoals communicatie en design en bedrijven die gespecialiseerde bouwkundige diensten verlenen. Uiteraard is de opsomming niet limitatief.

In de komende maanden zal dan ook moeten blijken of de restauratie van De Adelaar in alle opzichten haalbaar is. Kortom, een periode vol spanning is aangebroken.

Profiel AanZet Bedrijfsfaciliteiten NV

AanZet Bedrijfsfaciliteiten NV is een bijzondere aanbieder van vastgoed in de Zaanstreek, die naast bedrijfs- en kantoorruimte ook aanvullende faciliteiten en ondersteunende diensten biedt. AanZet richt zich met name op het midden- en kleinbedrijf door flexibele bedrijfsruimten te bieden in niet alledaagse verzamelgebouwen, tegen sterk concurrerende prijzen.
Info: AanZet Bedrijfsfaciliteiten

Profiel Equites

Equites is een financieel dienstverlenend bedrijf in de breedste zin van het woord. Equites is actief op het gebied van structured finance (denk aan ontwikkeling van financiele/fiscale produkten) en als participatiemaatschappij (het opzetten van en participeren in fondsen). Bijvoorbeeld, het vehikel waarin het fondsmanagment van CV Van Nelle Ontwerpfabriek plaatsvindt, hangt onder Equites. Verder heeft Equites onder meer een 100% belang in een middelgroot metaalbedrijf.