In de periode voor 1940 onderging de Zaanstreek een geleidelijke uitbreiding, die in hoofdzaak gelijk opging met de natuurlijke groei en de meerdere werkgelegenheid in de streek. De forensenbevolking bestond voor het grootste deel uit autochtonen, gebonden aan hun streek en omgeving, die hun arbeid buiten hun woongebied moesten of wilden zoeken.
Tot 1960 was het woningaanbod dermate klein, dat zelfs de natuurlijke groei niet, of ternauwernood opgevangen kon worden. Particuliere woningbouw kwam sporadisch voor en werd alleen voor eigen inwoners toegestaan.
Na 1959 kwam hierin verandering. De algemene tendens van de groei van randgemeenten om een grote stad, deed zich ook hier voelen. De particuliere bouw door bouwondernemers werd, zij het in vrij geringe mate, toegestaan, waardoor de mogelijkheid ontstond tot het zich vestigen van allochtonen in de Zaanstreek. Door de vrij slechte wegverbinding met Amsterdam en het minieme lokale busvervoer, gaat dit tot nu toe aarzelend, maar zal, na het gereedkomen van de Coen- en IJtunnels en het verbeteren van het lokale vervoer, sterk en misschien sprongsgewijze toenemen. Ook zal door de betere verbindingen de Zaanstreek meer in trek komen voor vestiging van nieuwe industrie.
Dit alles betekent een onstuimige en onbeperkte groei van de Zaanstreek. Een groei, die kan ontaarden in een overwoekering van alles wat groen en/of van culturele of geestelijke waarde is.
Nu is het nog tijd om zich hierop te bezinnen en een keuze te maken voor een harmonische ontwikkeling van het wonen, de werkgelegenheid, het verkeer en de recreatie, met als bijzondere facetten de natuur- en monumentenbescherming. Hoewel vele detailpunten betreffende natuur- of culturele waarden in de Zaanstreek aan een beschouwing te onderwerpen zouden zijn, moet toch op één gebied in het bijzonder de aandacht worden gevestigd. Dit betreft het dorp Jisp en het aangrenzende Wormer- en Jisperveld.
| Uitvoering/Formaat: | Softcover, 18 x 21 cm |
| Teksten: | Vereniging tot behoud van natuurmonumenten - Zaans Schoon |
| Foto's: | C. Scholts - Wm. C. Zon |
| Vormgeving: | Leo Poelmeijer, Westzaan |
| Uitgave: | Stichting Zaans Schoon |