Fragmenten van de Zaanse geschiedenis

A. van Braam

Uit archieven.NL:

Prof. dr. A. van Braam is geboren en getogen in de Zaanstreek. In de jaren 1946-1949 was hij hoofd van het Sociografisch Bureau van de gemeente Zaandam. Vervolgens oefende hij diverse wetenschappelijke functies uit tot hij in 1966 promoveerde tot hoogleraar in de sociologie en bestuurskunde aan de Rijksuniversiteit van Leiden. Daarnaast had hij vele andere activiteiten, waaronder het doen van historisch onderzoek over de Zaanstreek. Om zijn publicaties hierover goed te kunnen staven, heeft hij veel en grondig onderzoek in de originele archiefbronnen gedaan. Al zijn aantekeningen en documentatie bewaarde hij in zijn werkarchief.

Dit werkarchief is na zijn overlijden in 2002 aan het Gemeentearchief Zaanstad geschonken met nog een aanvulling in 2006. Dit archief bestond uit de onderdelen:

• Historische tijdschrift-artikelen;
• Publicatiereeks 'Fragmenten van de Zaanse geschiedenis' c.a.;
• Indexkaartjes;
• Genealogische aantekeningen over de familie Van Braam;
• Historische aantekeningen.

De zich in deze onderdelen bevindende stukken heeft Van Braam gebruikt als onderzoeks- en werkmateriaal voor zijn publicaties over de Zaanse geschiedenis (hoofdbestand) alsmede zijn familiegeschiedenis. Naar schatting heeft hij deze stukken samengesteld in de periode ca. 1950-2000. Het materiaal is incompleet: er zijn ontbrekende nummers en lege omslagen. Wellicht heeft hij gezien de verwijzingen stukken samengevoegd of ze na gebruik of publicatie vernietigd. Een groot deel van de stukken bestaat uit fotokopieën die van slechte kwaliteit zijn.

Bij zijn 'Historische aantekeningen' zitten diverse schema's voor de opzet van zijn publicaties. Hij heeft zijn onderzoeksmateriaal in ieder geval gebruikt voor zijn volgende publicaties, die ook in de Bibliotheek van het Gemeentearchief Zaanstad aanwezig zijn:

• Bouwstenen tot de geschiedenis van Zaanstad (serie): nr. 1, tevens laatste nr. uit 1978 (bergnr. 24 B 28);
  een aantal originele pagina's zitten ook tussen zijn 'Historische aantekeningen'
• Miniaturen (serie): nrs. 16 uit 1978) en 19 uit 1983) (bergnrs. 05.062 en 11.318)
• Encyclopedie voor de Zaanstreek (artikel):
• Economische geschiedenis van de Zaanstreek (1989) (bergnr. SZ);
  de indeling loopt aardig parallel met die van zijn 'Historische aantekeningen'
• Fragmenten van de Zaanse geschiedenis (serie): nrs. 1-32 + 1 concept (1994-ca. 2002) (bergnr. Ser. 15 :1-33); enkele kopie-exemplaren zitten ook tussen zijn 'Historische aantekeningen'

In de Fragmenten van de Zaanse geschiedenis zijn verschenen:
Serie l, jaargangen 1-5 (1994-1998)

• 1.Zaandam in de middeleeuwen ingeleid (1994)
• 2.Topografie van de westelijke Zaanstreek omstreeks 1600 (1994)
• 3.Alfabetisme en ongeletterdheid te Zaandam in de zeventiende eeuw (1994)
• 4.Burgemeesters en vroedschappen van Westzaandam 1640-1794 (1994)
• 5.De dorpsrekeningen van West- en Oostzaandam 1636-1811 (1995)
• 6.Aspecten van de Zaanse binnenhuiscultuur 1640-1724 (1995)
• 7.De vissershaven van Zaandam (1995)
• 8.Topografie van de banne van Oostzaanden omstreeks 1600 (1995)
• 9.De Zaanstreek in de eerste helft van de zestiende eeuw (1996)
• 10/11.De doperse beweging in de Zaanstreek in de eerste helft van de zestiende eeuw, 2 delen (1996)
• 12.De blekerijen van Oostzaan 1500-1800 (1996)
• 13/14.Zaandam en de czaar 1697, 2 delen (1997)
• 15.Vervening en turfwinning in de Zaanstreek, deel l, De Assendelver Venen 1790-1860 (1997)
• 16.De begintijd van het Calvinisme in de Zaanstreek 1550-1585 (1997)
• 17.Opkomst van de Zaanse scheepsbouw 1550-1654 (1998)
• 18/19.De gereformeerde gemeenten van Zaandam 1585-1655, 2 delen (1998)
• 20.Registers op de jaargangen l-5 (1998)

Serie 2, jaargangen 6 e. v. (1999- )

• 21.Vervening en turfwinning in de Zaanstreek, deel 2, De banne van Oostzaanden 1680-1750 (1999)
• 22.De kaashandel en de kaasmarkt van Wormerveer in de 16de-19de eeuw (1999)
• 23.De burgers-ambtenaren van Zaandam in de zeventiende en achttiende eeuw (1999)
• 24/25.Opkomst van de Zaanse walvisvaart 1610-1660, 2 delen (1999/2000)
• 26.Paden en padschappen van Zaandam in de zeventiende eeuw (2000)
• 27.Immigranten in de Zaanstreek, deel l, Omvang van de immigratie in de Zaanoeverdorpen 1618-1789 (2000)
• 28/29.Veilingen in de banne van Westzaanden 1600-1800, 2 delen (2000/2001)
• 30.Het raadsel van de kooien op de Westerhem (2001)
• 31/32.De zeehavens van Zaandam en Wormerveer in de periode 1814-1884, 2 delen (2001)

Zie ook Fragmenten van de Zaanse Geschiedenis door A. van Braam in Met Stoom, Nummer 24 van September 1996.

UITVOERING BOEK: