Spoorwegen

Op zondag bezocht ik in Grängesberg het spoorwegmuseum van Trafikbolaget Grängesberg-Oxelösund. Het was vlak naast de ijzermijn in de locomotievenloods van de spoorweg die het erts van de mijn naar de zeehaven bracht.

  scandinavie scandinavie scandinavie  
  De locomotievenloods van het spoorwegmuseum in Grängesberg. Onduidelijk is of de draaischijf nog bruikbaar is. Het spoorwegmuseum in Grängesberg met op de achtergrond de mijnschacht van de in 1989 stilgelegde ijzermijn. Op rangeerterreinen van de ertsspoorweg waren later dieselloc's actief.  
  scandinavie scandinavie scandinavie scandinavie  
  Stoomloc 95 Volvo inspectiewagens. Historisch materiaal afkomstig van een Engelse locomotievenfabriek. Een van de twee turbine locomotieven in het museum. Dit type locomotief is altijd experimenteel gebleven.  
  scandinavie scandinavie scandinavie scandinavie  
  Deze loc was rijvaardig. Naamplaat van een van de twee turbineloc's van de Grängesberg-Oxelösund spoorweg. De locomotievenfabriek Sharp Stewart & Co. in Manchester heeft vergelijkbare locomotieven geleverd aan de H.IJ.S.M., een van de voorlopers van de N.S. De turbinelocomotief was een Zweeds product.  

Het is een half ronde locloods met een draaischijf. Binnen staan o.a. twee stoomturbine locomotieven. Dat zijn bijzondere locomotieven omdat een stoomturbine een elektrische generator aandreef, die op zijn beurt via een elektromotor de wielen in beweging bracht. Omdat Zweden bijna geen steenkool had, deed men alles om op steenkool te besparen. Ze werden daarom koplopers in het gebruik van elektrische locomotieven.

Buiten staan elektrische locomotieven en wagons te roesten. Er was een man die de kaartjes verkocht en zes bezoekers. Ik heb veel spoorwegmusea bezocht. Vaak is er een redelijk groot voormalig rangeerterrein waar veel oud materiaal staat in verregaande staat van verwaarlozing en verval. Ik denk dat dit museum koploper is.

  scandinavie scandinavie scandinavie  
  Deze stoomloc wacht op een opknapbeurt. De natuur knaagt aan deze dieselloc. Ertswagens met heel veel reservewielen en assen.  
  scandinavie scandinavie scandinavie scandinavie  
  Een ijzerpakhuis aan de haven van Smedjebacken aan het begin van het Strömholmskanaal. Een smalspoorlijn verbond deze haven met de ijzerindustrie rond Ludvika en de gerestaureerde loods voor het smalspoor. Smalspoorloc van de smalspoorweg naar Ludvika. Het Duitse bedrijf Orenstein & Koppel was de leverancier van deze locomotief. Zij leverden ook veel smalspoorlocomotieven naar Nederland en Nederlands Indië (o.a. voor de suikerfabrieken).  

In Smedjebacken begint het Strömholmskanaal. Het kanaal is in 1792-1795 gegraven voor het transport van ijzer naar het Mälarmeer en vandaar naar Stockholm. Bij de haven eindigde een smalspoorweg die in 1859 werd aangelegd naar Ludvika. Vlakbij was een locomotievenloods. Ik kreeg de sleutel van de mevrouw van de tourstinfo. In de loods stonden een locomotiefje van Orenstein & Koppel en enige wagens. Enige Zweedse toeristen maakten van de gelegenheid gebruik om ook naar binnen te stappen.

  scandinavie  

In Stockholm reed een museumtram van het centrum naar de toeristische attracties bij het openluchtmuseum Skansen, het Pretpark Grönla Lund en het Wasa Museum. In Verla in Finland was een restant te zien van de paardenspoorweg die de stammen, die de rivier afdreven, langs de waterval transporteerde.

Text: Jur Kingma - november 2009
Beeldmateriaal: Archief Jur Kingma
Valid HTML 4.01 Transitional